Koalicioni i Organizatave Shqiptaro-Amerikane nga Mali i Zi
1740 Hone Avenue, Nju Jork
+1 (917) 679-9300
20 maj 2021
I nderuar President Milo Gjukanoviq,
Kryetari i Parlamentit Aleksa Beçiq,
Kryeministri i Malit të Zi, Zdravko Krivokapiq,
Zëvendëskryeministri Dritan Abazovic,
Ministri i Drejtësisë, të Drejtave të Njeriut dhe të Pakicave, Vladimir Leposaviq,
Ministri i Punëve të Brendshme Sergej Sekuloviq,
CC: Komisioni i Senatit të Shteteve të Bashkuara për Marrëdhëniet me Jashtë
Komisioni i Dhomës së Përfaqësuesve të Shteteve të Bashkuara për Punët e Jashtme
Grupi për Çështje Shqiptaro-Amerikane
Këshilli i Evropës – Zyra e Komisionerit për të Drejtat e Njeriut
Komisioni Evropian – Përfaqësues i Lartë i BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri
Deklaratë e përbashkët nga diaspora e shqiptarëve nga Mali i Zi në Shtetet e Bashkuara
Diskriminimi i pandërprerë ndaj minoritetit autokton shqiptar në Mal të Zi po bëhet më i dukshëm dhe institucionalisht i përhapur. Shqiptarët janë një pakicë etnike në Mal të Zi që, sipas Regjistrimit Kombëtar të vitit 2011, përbën 4.9% të popullsisë – nga 6.6% në 1981.
Në mes të pandemisë COVID-19, qeveria malazeze ka propozuar disa ndryshime në ligjin për shtetësinë dhe vendbanimin malazez, të cilat, nëse miratohen, padyshim që do të shtypin më tej zërat dhe përfaqësimin e shqiptarëve dhe grupeve të tjera minoritare në Mal të Zi.
Sipas ligjit aktual, qytetarët e shumë vendeve mund të hyjnë në Mal të Zi pa vizë dhe të qëndrojnë deri në 90 ditë nëse kanë një pasaportë të vlefshme. Për të qëndruar më shumë se 90 ditë, duhet të respektoni një nga sa vijon:
• Leje Qëndrimi e Përkohshme – Ato janë të vlefshme për një vit dhe mund të rinovohen për periudhat pasuese njëvjeçare.
• Leje Qëndrimi të Përhershme – Ato janë të vlefshme për pesë vjet dhe mund të rinovohen. Ata japin të gjitha privilegjet e shtetësisë malazeze, përveç votimit dhe mbajtjes së pasaportës malazeze.
• Shtetësia – Pas 10 vitesh jetese në Mal të Zi, mund të aplikohet për shtetësi të plotë.
Ligji i propozuar do t'u jepte personave me leje qëndrimi të përhershëm të drejtën për të votuar dhe për të aplikuar për shtetësi. Sipas ministrit të Brendshëm Sekuloviç, ndryshimi i ligjit për qëndrimin e përhershëm do të "lehtësonte" dhe përshpejtonte procedurën e natyralizimit të dhjetëra mijëra njerëzve si shtetas malazezë. Edhe pse ky mund të tingëllojë si një ndryshim pozitiv, ligji do të kishte pasoja të dëmshme për votuesit e regjistruar: së pari, ligji i ri do të ndryshonte demografinë e vendit; së dyti, do të përkeqësonte ankesat ndëretnike që mund të çonin në një konflikt përpara ciklit të ardhshëm zgjedhor.
Sipas të dhënave të Ministrisë së Brendshme, më shumë se 64,000 shtetas të huaj jetojnë në Mal të Zi. Nga kjo popullsi, 30,930 persona kanë leje qëndrimi të përhershme, pasi kanë jetuar në Mal të Zi prej vitesh, ndërsa 32,816 persona kanë leje të përkohshme. Shumica e këtyre njerëzve janë serbë dhe rusë që kanë blerë prona në Mal të Zi.
Opozita sheh një aspekt politik të propozimit. Ai thotë se shumica e qytetarëve të rinj të mundshëm do të jenë serbë që mbështesin partitë në pushtet, duke akuzuar qeverinë se planifikon të ndryshojë strukturën demografike dhe politike të vendit. “Ekonomia shtetërore po përballet me kolaps dhe ka trazira nëpër banesa në të gjithë vendin, ndërkohë që qeveria po ndryshon rregullat e shtetësisë në kurriz të interesave shtetërore dhe kombëtare. Ne do të mbrojmë shtetin dhe dinjitetin tonë kombëtar”, thotë Markoviç, ish-kryeministër i Partisë Demokratike të Socialistëve, DPS në pushtet, në një postim në Twitter.
Çdo veprim provokon një reagim – dhe kështu, duke ndryshuar ligjet, Mali i Zi rrezikon destabilizimin dhe trazirat. Për më tepër, kjo do të ishte gjithashtu e dëmshme për rrugën e Malit të Zi drejt BE-së.
Për më tepër, ligji për rezidencën e përhershme dhe të përkohshme të regjistruar synon fillimisht çregjistrimin dhe më pas riregjistrimin e banorëve të përhershëm. Ky ligj do të shërbente jo thjesht për të pastruar listën e zgjedhësve, por do të synonte qëllimisht diasporën shqiptare dhe minoritetet e tjera që punojnë përkohësisht jashtë vendit dhe do të kishin vështirësi të riregjistroheshin brenda një viti, duke humbur nënshtetësinë malazeze dhe të drejtën e votës.
Në vend, ndryshimet e propozuara në ligjin e shtetësisë do të zbehin sistematikisht numrat e pakicave; do të detyrojë shqiptarët dhe grupet e tjera minoritare të asimilohen, duke humbur identitetin e tyre etnik; dhe do t'i detyrojë ata të ikin nga vendlindja për shkak të mungesës së mundësive dhe prosperitetit. Bazuar në anketën e Ministrisë së të Drejtave të Njeriut dhe të Pakicave të vitit 2015, shqiptarët përbëjnë vetëm 1.8% të fuqisë punëtore të administratës shtetërore në vend, shumë më poshtë përqindjes së tyre të popullsisë. Situata e shqiptarëve etnikë autoktonë në Mal të Zi vazhdon të përkeqësohet për shkak të mungesës së mundësive, diskriminimit të vazhdueshëm dhe pabarazisë ekonomike. Qyteti i Ulqinit dhe territoret e tjera të banuara nga shqiptarët, dikur pjesët më të begata të Malit të Zi, tani janë bërë rajonet më të varfra. Kjo formë e sofistikuar e spastrimit etnik është e dukshme në të dhënat demografike, të cilat tregojnë se numri i shqiptarëve në Mal të Zi është në rënie gjatë 50 viteve të fundit.
Diaspora e shqiptarëve të Malit të Zi në Shtetet e Bashkuara, më e madhe në numër se sa të afërmit e saj në atdheun tonë, ka mbetur e dukshme dhe ka luajtur një rol proaktiv në mbështetje të pavarësisë dhe demokratizimit të Malit të Zi. Ato kanë qenë gjithashtu një burim mbështetjeje financiare dhe investimesh të huaja direkte. Sipas të dhënave FREED, remitancat në vitin 2017 përbënin deri në 11% të PBB-së totale të Malit të Zi. Për më tepër, projektet e rindërtimit, turizmi i diasporës, dhe direkt
Investimet që arrijnë në më shumë se 500 milionë dollarë në vit janë dëshmi e kontributit të diasporës në ekonominë e Malit të Zi. Kalimi i këtyre ndryshimeve në ligjet e shtetësisë do të ishte gjithashtu një pengesë e madhe për investimet nga diaspora – në një kohë kur Mali i Zi po përballet me një situatë të vështirë ekonomike.
Ne duam që Shtetet e Bashkuara dhe komuniteti ndërkombëtar të ndërgjegjësohen për këto veprime antidemokratike të propozuara nga qeveria aktuale e Malit të Zi dhe t'i bëjnë peticion qeverisë malazeze që menjëherë të pushojë dhe të heqë dorë. Komuniteti ndërkombëtar ka mjaft çështje ballkanike në pjatën e tij; nuk ka nevojë për një tjetër.
I bëjmë thirrje qeverisë malazeze të tërheqë ndryshimet e propozuara në ligj, të cilat janë të maskuara si progresive, por në fakt janë të konceptuara keq dhe synojnë të mbështesin qeverinë aktuale në kurriz të shqiptarëve dhe pakicave të tjera. Nuk është gjë tjetër veçse një akt diskriminimi i maskuar që mund të destabilizojë vendin dhe të shkaktojë dëme të konsiderueshme në ekonominë e tij tashmë të dobët dhe klimën e brishtë politike në Mal të Zi dhe në rajon.
Dorëzuar me respekt nga,
Mark Gjonaj Anëtar i Këshillit Bashkiak të Nju Jorkut
Vedat Gashi Ligjvënës i Qarkut Westchester
Shoqata e Komunitetit Shqiptaro-Amerikan
Shoqata Shqiptaro Amerikane Ulqini
Fondacioni Kulturor Shqiptaro Amerikan
Shoqata Don Gjon Buzuku – Çikago
Shoqata Don Gjon Buzuku- Nju Jork
Federata PAN-SHQIPTARE VATRA
Fondacioni Don Simon Filipaj
Fondacioni Hoti i Kujit
Fondacioni Plave Guci
Fondi Humanitar TRIESHI
Shoqata ANA E MALIT
Shoqata Atdhetare KRAJA
Shoqata Atdhetare MALESIA E MADHE- Michigan
Shoqata MALESIA E MADHE – NY
Shoqata KOJA
Comments